काठमाडौं। धनधान्य एवं सम्पन्नताकी देवी महालक्ष्मीको पूजाराधनासहित रात्रिमा जाग्राम बसेपछि आजदेखि बडादसैँ समापन हुँदैछ।
आश्विन शुक्ल पूर्णिमाका दिन मनाइने कोजाग्रत पूर्णिमा आज साँझ सम्पन्नताकी देवी महालक्ष्मीको पूजाराधना गरी रातभर जाग्राम बसेर मनाएसँगै दुर्गापक्ष सकिन्छ।
शास्त्रनुसार गर्नुपर्ने सबै बलिपूर्ति अर्थात् अखिल बलिपूर्तिको काम पनि आजै हुनेछ। अखिल बलिपूर्ति भएसँगै विजयादशमीदेखि सुरू भएको नवदुर्गाको प्रसादस्वरुप टीका र जमरा लगाई मान्यजनबाट आशीर्वाद लिने क्रम पनि आजैदेखि समाप्त हुन्छ। आजै जमरालाई नजिकको नदी, तलाउ, पोखरी आदि तीर्थस्थलमा लगी सेलाइन्छ।
आश्विन शुक्ल प्रतिपदाका दिनदेखि सुरु भएको दसैँपर्व नेपालीले आ(आफ्नो गच्छेअनुसार मनाउँछन्। आजको दिन सायंकालमा महालक्ष्मीको पूजाराधना गरी राति जाग्राम बसेको मानिसका घरमा पृथ्वी भ्रमण गर्दै हिंँडेकी महालक्ष्मी प्रवेश गरी ऐश्वर्य दिई सम्पन्न बनाउँछिन् भन्ने धार्मिक विश्वासका आधारमा पर्व मनाउन सुरु गरिएको धर्मशास्त्रविद् एवं नेपाल पञ्चाङ्ग निर्णायक समितिका अध्यक्ष प्रा। डा। रामचन्द्र गौतम बताउँछन्।
माता दुर्गाका तीन रुपमध्येका एक रुप महालक्ष्मीको पूजा गरेर आज दुर्गा पक्षलाई बिदा गरिन्छ। नवरात्र विजयादशमीकै दिन सकिने भए पनि दुर्गा पक्ष भने आश्विन शुक्ल पूर्णिमाका दिनमा समाप्त हुन्छ।
लक्ष्मीपूजाको १५ दिनअघि महालक्ष्मीको आराधना गरिने भएकाले यस पर्वको विशेष महत्व छ। यस पूर्णिमालाई कौमुदी पनि भनिन्छ। महालक्ष्मीसँगै आज हात्तीमा चढेका इन्द्रको पनि पूजा गर्नुपर्छ।
कोजाग्रत पूर्णिमा आज परे पनि पूर्णिमा व्रत भने शनिबार रहेको जनाइएको छ। महालक्ष्मीको व्रत गर्न गरिने कर्म मध्यरातमा पूर्णिमा भएका दिन गरिन्छ।
आज २७ घडी ५८ पला अर्थात् बेलुकी ५ः२५ बजेसम्म चतुर्दशी तिथि छ। त्यसपछि पूर्णिमा तिथि लाग्छ। मध्यरातमा पूर्णिमा आज परेकाले कोजाग्रत पूर्णिमा आजै मनाउने निर्णय गरिएको समितिले जनाएको छ। शनिबार पूर्णिमा तिथि ३३ घडी १६ पला अर्थात् बेलुकी ७ः३३ बजेसम्म छ।
चन्द्रमाको पूजा गरिने पूर्णिमा व्रतका लागि भने सूर्योदय र सायंकालमा पूर्णिमा तिथि चाहिने भएकाले शनिबार परेको हो। कार्तिक स्नान र आकाशदीपदान पनि शनिबारदेखि नै सुरु हुनेछ।
कर्णालीमा धामी नाचेर मनाइर्दै
कोजाग्रत पूर्णिमा अर्थात कार्तिक पूर्णीमाको अवसरमा कर्णालीका अधिकांश गाउँहरुमा धामी नाचेर पूर्णिमा मनाइदैं छ ।
वर्षको अन्तिम पूर्षिमाका रुपमा मनाइने कोजाग्रत पुर्षिमाको दिन आज बिहानै देखि विभिन्न देवताको माडु (मन्दिर)मा देवतामा धामी र भत्तालुहरुको भिंड लागेका छन् ।
आज बिहानै देखि हुम्लाको अदानचुली गाउँपालिका, ताँजकोट, सर्केघाड, सिमकोट गाउँपालिका लगायत मुगुको शोरु गाउँपालिकाका विभिन्न गाउँहरुमा आज बिहानै देखि ठूलो धाम लागेका छन् ।
परम्परागत मान्यता अनुसार आज बिहानै देखि मदाना देव र कालसिल्लो देवाताका मन्दिरहरुमा ठूलो पुजाआजा र जात्रा लागेको अदानचुली गाउँपालिकाका अध्यक्ष दल फडेराले जानकारी दिए । 'हुम्ला, मुगु र बाजुरा गरेर तीनजिल्लाका तिर्थालु आएर अदानचुलीमा ठूलो मेला लाग्ने भएपछिन यस पटक कोरोना संक्रमणका कारण बाहिरबाट आउनेलाई बन्द गरिएकाले तिर्थालुको संख्या केही कम छ,' अध्यक्ष् फडेराले भने , 'विभिन्नन देवताको मन्दिुरमा आज बिहानै देखि राती अबेरसम्म ठूलो मेला लाग्ने गर्छ ।'
आज वर्षको अन्तिम पूर्णिमाका रुपमा मनाइने भएकाले आज मौला, नाच्नेडाँडा, लामाथाणापालिकाभरका देवताका धामी जम्मा भएर धामी नाच नाच्ने चलनछ ।
